Ważniejsze alkohole nasycone jednowodorotlenowe
Alkohol metylowy CH3OH, metanol, nazywany jest również spirytusem drzewnym, ponieważ dawniej otrzymywany był jako jeden z produktów suchej destylacjidrewna. Obecnie metanol otrzymuje się syntetycznie na skalę przymysłową przez ogrzewanie gazu wodnego wzbogaconego w wodór pod ciśnieniem 2 do 3.107
Alkohol metylowy jest łatwo lotną bezbarwną cieczą, wrzącą w temperaturze 64,7oC. Z wodą miesza się w każdym stosunku, przy czym rozpuszczaniu w wodzie towarzyszy zmniejszenie objętości mieszaniny i podwyższenie jej temperatury. Używany jest jako rozpuszczalnik żywic i lakierów, jak również do produkcji formaldehydu, barwników i substancji metylujących.
Alkohol metylowy jest bardzo trujący i wprowadzony doustnie do organizmu powoduje ślepote, a nawet śmierć. Trujące są równiez pary metanolu.
Najważniejszym i najbardziej rozpowszechnionym alkoholem jest alkohol etylowy(etanol) C2H5OH, jego 95% roztwór wodny nazywa się potocznie spirytusem.
Dawniej etanol otrzymywano wyłącznie w procesie fermentacji skrobi lub cukrów zawartych w materiale roślinnych. Umiano go już otrzymywać tym sposobem w czasach starożytnych drogą destylacji wina.
Fermentacja cukrów, przeprowadzana w gorzelniach, jest procesem złożonym. Nie wnikając w szczegóły zjawisk możemy je scharakteryzować krótko jako szereg reakcji, w których uczestniczą odpowiednie enzymy (biokatalizatory). Skrobię wydzieloną z ziemniaków, ryżu lub zboża poddaje się hydrolitycznemu rozkładowi enzymatycznemu z udziałem enzymu distazy na dwucukier maltozę
Po dodaniu drożdży obecny w nich enzym zwany maltazą przeprowaza maltozę w obecności wody w glukozę
W reakcji przemiany glukozy na etanol uczestniczy kompleks enzymów zway zymazą, a reakcja przebiega według ogólnego równania
Podczas fermentacji alkoholowej, która odbywa się w tzw. zacierze, stężenie alkoholu nie przekracza 16%, ponieważ przy stężęniu wyższym zachodzi inaktywacja wnzymów i fermentacja ustaje.
Aby otrzymać wysokoprocentowy etanol stosuje się destylacje frakcjonowaną. W ten sposób otrzymujemy nie tylko stężony alkohol, lecz uwalniamy go przy tym od domieszek i zanieczyszczeń głównie gliceryny i tzw. oleju fuzlowego, w skład którego wchodzą, obok innych, izomery alkoholu butylowego i amylowego (pentanolu) powstające na skutek rozkładu ciał białkowych zawartych w zbożu i ziemniakach. Po rektyfikacji otrzymuje się alkohol o zawartości 95,57% alkoholu i 4,43%wody. Dalsza rektyfikacja nie usuwa wody, powstała bowiem mieszanina jest mieszaniną azeotropową, wrzącą pod ciśnieniem 1013 hPa w temperaturze 78,14oC. Otrzymanie 100% etanolu, czyli tzw. alkoholu absolutnego wymaga spacjalnych zabiegów.
Większość etanolu otrzymywanego obecnie w procesie fermentacyjnym używana jest do celów spożywczych, a do celów technicznych stosowany jest głównie alkohol syntetyczny.
Etanol syntetyczny otrzymuje się tzw. metodą "acetylenową" zwaną również reakcją Kuczerowa. Acetylen w obecności siarczanu rtęci HgSO4 jako katalizatora, przyłącza cząsteczkę wody, tworząc aldehyd octowt. Aldehyd ten poddany redukcji daje alkohol etylowy
Zastosowanie etanolu jest wszechstronne. jest on bardzo dobrym rozpuszczalnikiem wielu substancji organicznych i nieorganicznych. Służy jako surowiec do syntey sztucznego kauczuku. odwodniony etanol w mieszaninie z benzyną używany jako paliwo silnikowe. Odwodniony etanol stosowany jest do wyrobu spirytusu skażonego tzw. denaturatu. W przemyśle farmaceutycznym jest surowcem do produkcji róznych lekarstw.
Duże zastosowanie ma etanol w różnych dziedzinach przemysłu spożywczego. Stosowany jest do wyrobu napojów alkoholowych. przemysł cukierniczy używa etanol do wyrobu różnych cukierków, tortów itp. Alkohol etylowy jest również surowcem do produkcji octu spirytusowego
Alkohol propylowy (propanol) C3H7OH istnieje w postaci dwóch izomerów, jako propanol pierwszo- i drugorzędowy
Znane są cztery izomery strukturalne alkoholi utylowych C4H9OH: dwa pierwszorzędowe, jeden drugorzędowy i jeden trzeciorzędowy. Alkohol pentylowy C6H11OH, zwany zwyczajowo alkoholem amylowym, występuje w postaci ośmiu izomerów. Alkohole propylowe, butylowe i amylowe są bardziej trujące i działają ardziej oszałamiajaco niż alkohol etylowy, wobec czego nie nadają się do celów konsumpcyjnych. Używane są, między innymi, jako doskonałe rozpuszczalniki lakierów nitrocelulozowych